Het Leerke and the Finnish Bibliodrama Association in
the Special Course:  Exodus to Björkö
in the very special World Heritage region of Kvarken Archipelago

Team

Jes Bouwen : facilitator als invited expert Erasmus Finland

Gert Boeckx : facilitator in teachers rol Erasmus 

​Anne Coussement : jobshadow Erasmus 

​For the schripts, material and workshop plans, please contact us. 

Place

We stayed in a nice place on the island only a twenty minuts walk away from the frozen sea. You can visit the website to know more. 
We verbleven in een mooie plaats op het eiland op slechts twintig minuten lopen van de bevroren zee. U kunt de website bezoeken voor meer informatie.

Who was there? 

• We worked with 8 Finnish ladies who all had at least some bibliodrama experience or who had a bibliodrama training. We noticed that even in this group spending time to remind the basis bibliodrama rules is essential. We forgot in our very full program. :(
• These people use bibliodrama methods in their work sometimes in intercultural and interfaith groups. And so the fact that we focussed on non-verbal methods, on sensory exploration, on improvisation and working with the unexpected, was certainly inspiring. 
  
• We werkten met 8 Finse dames die allemaal minstens enige bibliodrama-ervaring hadden of een bibliodrama-opleiding hadden gevolgd. We merkten dat het zelfs in deze groep essentieel is om tijd te besteden aan het in herinnering brengen van de basisregels voor bibliodrama. Wij vergaten dat in ons zeer volle programma :(
  
• Deze mensen gebruiken bibliodramamethoden in hun werk, soms in interculturele en interreligieuze groepen. En dus was het feit dat we ons richtten op non-verbale methodieken, op zintuiglijke verkenning, op improvisatie en werken met het onverwachte, zeker inspirerend.

What did we learn ourselves

• Always introducing the bibliodrama rules again
• Less is more: with our overload of ideas we have to make a minimum program first and than make sure that we already have thought about which part can be out our changed if there is not enough time. 
• Introduce the theme in a better way and not presume that the participants know the story. We can also introduce it by just saying that their memories are enough. 
• we ask ourselves if it is really necessary to share all the experiences together or in small groups. Some ask it, but the non-verbal way was a choice. And sometimes the talking brings people more in the head. Or people are lost in the "sharing". So perhaps we can indicate that they can "Trust the process" ? 
• For sure more refection time, and more time or attention to sharing why we did the things as we did them. 
• we did have to change and adapt our program several times becuase of the walks which were not planned before. Or because of some parts taking more time than expected. But we do take with us, once more: LESS IS MORE

Content

An International, interfaith course
- Experiencing and exploring bibliodrama methods in interfaith and culturally diverse settings
- The focus on working with non-verbal and playfull tools
- Using exercises and reflection
- In Basic English
- Extra: visit to the Worldheritage region of Björkö in winter
- Bonus: a cross border network

Date 

From Wednesday evening 15 th March
until Saturday (noon) 18 th March 2023

Some reflections/ Enkele reacties

• ​The group functioned good together even if we were quite different personalities and you as leaders handled that well.
  
• I appreciate, that you had made so much work and preparings for cource and so many perspectives like to take womens roles in ordinary life and women as leaders and making so much achievements and being brave defend important issue and values. It is so many links to modern life in old stories, that you can not alone note, you need a group and its energy. I realized that the burning bush was in the Horeb mountain, where Moses lived as a refugee and later he was at the same place with his tribe to get  the Ten Commandents, which a huge coincidence. Which places and things are in my life first Horeb and second Horeb, what kind of journey I have done to come back as a grownup and become chanced person. It is usual in all the world, that men can explain, what the Bible texts mean. Lets them wait, that I go to preach, and say ok, let us think of the exodus today... I liked also when we were walking outside and taking care of our bodies also.
  
• I learned a lot of nwe things. I felt safe there,I could be myself,the group was so small.
  
• There were many: the improv-exercises were fun, the women's conference worked for me better than the one in Vilnius (maybe because the problem to solve was "smaller" and text related), Moses and the burning bush, walk to the tower, the good words from God, sharing with others, the finishing ceremony.
  
• I enjoyed following the story and getting new aspects of it. Our exodus to the church feels afterward more meaningful.

Important learning outcomes

• ​This was totally something that turned my brains and everything so more into bibliodrama. I really want to explore and learn more bibliodrama and drama itself. Trust the process in you and allow it to come into you. 
  
• We were people of Israel walking in desert years and decades. Lives goes on. Children grow up, people get married, they get ill and die. It´s hard to keep on hope of the promised land. Is there any promised land? Or is it worth of trying to get there? Should we stay here where we are? Does Moses know what he is do

A long story of our experiences 

Hier kan je een lang verhaal lezen, in het Engels, van Anne die als jobshower meeging en dus het project door een heel gedetailleerde bril volgde

Als expert naar Björkö

Als expert op Exodus naar Björkö 
Het klinkt gewichtig om “als expert” te worden geïnviteerd door onze Finse bibliodramapartners. Het plan werd gezaaid in de zomer in Wüppertal, ontkiemde langzaam maar zeker en bloeide open in het winterse Werelderfgoed landschap van Kvarken Archipelago.
Als docent op uitnodiging liet ik me vergezellen door twee andere leden van ons team: Gert als co-facilitator en Anne als observator (jobshaw). De periode van het jaar, de vasten, en de afgelegen plek waar we zouden werken , deed ons bij het Exodusverhaal belanden. Onze brainstorm momenten mondden uit in een oceaan van ideeën en dan begint de grote opdracht om uit deze stroom te zichten en te kiezen en om er een structuur in te brengen. Geïnspireerd door eerder ervaringen met elementen uit het Exodus verhaal in ons Belgische werk, wilden we focussen op de “gewone” mensen in het Exodus gebeuren. De verhalen in de Bijbel en in de geschiedenis focussen maar al te vaak op de “sterke” figuren, op de grote namen, op de leiders, die dan ook meestal mannen zijn.
Maar hoe zit het met het “voetvolk”? Welke zij-figuren speelden een rol? Zij-figuren, vrouwen misschien? Dat maakte dat we ons programma opbouwden rond de mensen in slavernij, rond de vrouwen die onmisbaar waren in de redding van de kleine Mozes, rond het gewone voetvolk in het zog van Mozes, rond hun zoeken en twijfel, rond hun sprokkelen van vertrouwen en hun schreeuw om een tastbare en voelbare God… Met al onze zintuigen, voelen, zien en horen, ruiken en smaken, beleefden we de woestijn. De staf van Mozes werd de houvast en getuige doorheen heel het programma. En door zelf in de schoenen van Mozes te staan, of beter, door de roep te horen ze uit te doen bij de brandende braamstruik, werd iedere deelnemer geappelleerd op zijn eigen beeld van God in kerkje waar dat zelfs op de muur te lezen was.
Een vol bibliodramaprogramma, gekoppeld aan verkenningsmomenten rond onze verblijfplaats, brachten ons bij de vraag: waar is het beloofde land? Zijn we er nu?
We vertelden elkaar dat we er een glimp van mochten ontdekken in dit samenzijn, in deze dagen met 8 straffe Finse en 2 Vlaamse vrouwen en 1 Vlaamse man.
Wat is bijzonder aan dit samenzijn:

• We werkten meer met de herinneringen aan de tekst dan met de tekst zelf // Jan Lap methode
• We werkten met korte tekstfragmenten
• Veel non verbale op het clownswerk geïnspireerde momenten: opwarming met emoties, als machine, onverwachte elementen die onze intuïtieve reacties prikkelden, non-verbale werkvormen, …
• Geheel aan elkaar met de staf als bindmiddel, een symbool dat meegroeit en onderdeel vormt van zowel het spel, als opwarming als uitwisseing als eindritueel
• Een archetypisch verhaal. Zelfs voor niet bijbel mensen getuigt het Exodusverhaal van diepmenselijke ervaringen: gevangen zitten in een verdrukkende leefsituatie, visionaire mensen die je nodig hebt om stappen te zetten eruit, en als je eruit bent het verlangen naar wat was omdat dat tenminste bekend was, wooenstijn en bevrijding die niet af is, maar gemaakt, gezocht, moet worden, door omzwervingen en een beloofd land… Bereik je dat ooit?

Pleidooi voor onze keuzes om de tekst niet als geheel te nemen?

• Vele stukken zijn herhalingen en heel uitgebreid, zijn duidelijk de neerslag van jaren, chronologisch niet logisch, daardoor verwarrend
• Het essentiële is voortdurend bekend. Zou wel misschien nu een soort van “exodus” in de notendop voorzien als voorbereidende lectuur zodat de belangrijke elementen weer in herinnering zouden komen. Ook voor bijbelmensen een noodzaak
• ALTIJD ook met heel vertrouwde mensen de bibliodramaregels even in de mons nemen en overlopen.
• Less is more. Het was een vol programma dat we door de nieuwe activiteiten die voordien niet echt afgesproken waren moesten bijpassen, daardoor moesten we telkens opnieuw schakelen en zien dat we de dynamiek die we vooraf bedacht hadden niet zouden verliezen.

Voor een uitgebreid verslag verwijs ik graag naar wat Anne schreef. Als jobshadower zat ze op de eerste rij en ze heeft het op een heerlijke manier samen gevat.
We kijken uit naar nieuwe momenten van samenwerking. En zijn alvast blij dat de EBN Workshop in Turku een prima kans biedt om elkaar weer te zien.