Bibliodrama spelen houdt niet op bij het moment zelf waarop je speelt in een groep. Je neemt onbewust iets mee van het spel en je ervaringen in je lijf en ziel. In de dagen (maanden, jaren) erna plopt er dan onverwachts vaak iets op, wat je doet denken aan eerdere spel-ervaringen.
In ons spelweekend in de abdij van Postel keken we naar een film “Le tout nouveau testament” van Jaco van Dormael. Onze Gods- en mensbeelden werden door de personages op de korrel genomen - en dat is nog zachtjes uitgedrukt. Éen van de meest indrukwekkende zinnetjes die bleef hangen was “Ieder mens heeft zijn eigen hart-muziekje”.
Een paar dagen later danste ik in een groep bij Riette Beurmanjer op donderdagochtend over … Godsbeelden. Welke beelden hadden wij, hoe vormden die ons, en hoe vormden wij die beelden? Toen kwam dat zinnetje weer boven drijven ….
In dans, in beweging werden beelden zichtbaar en voelbaar gemaakt. We dansten alleen en samen, we stootten elkaar af en kwamen naar elkaar toe. We inspireerden elkaar en bevroegen elkaar in beweging en op papier, in woorden en in tekeningen.
Ik ben benieuwd waar de hart-muziek nog meer gaat stromen. Tineke 

Het kan verkeren...
In de aanloop naar de conferentie in Torhout speelden we in Eindhoven rond 1 zinnetje uit Jona 1: 1 “Het woord van de Eeuwige kwam tot Jona, de zoon van Amittai: ….”.
Soms zegt een zin meer dan je zou vermoeden. 
Om de impact ervan te begrijpen, maakten we daarom van elk woordje een personage: woord – Eeuwige – komen – Jona – zoon – Amittai. Iedere deelnemer leefde zich in in één woord.  Zo verkenden we elk personage apart. Daar namen we de tijd voor. We lieten aan elkaar zien hoe dat personage zich bewoog. De volgende stap was onderzoeken hoe de verschillende personages zich tot elkaar verhielden. Stond “woord” dichtbij “Eeuwige” of juist bij “Jona”? En  hoe groot was de afstand tussen Jona en Amittai? Zo maakten we 3 tableau vivants waarin de personages zich steeds heel verschillend opstelden, omdat de onderlinge afstand en verhouding ook steeds varieerde. Het leverde een spannende zin op, waarin ongelofelijk veel emotie naar boven kwam.
Op de conferentie in Batschuns nam Tineke deel aan een workshop die op vergelijkbare wijze een zin uit Jesaja 40 centraal stelde, en onderzocht hoe de spanning in die zin van invloed was op de manier waarop je naar de rest van Jesaja 40 keek. De workshopleider was verbaasd toen zij hoorde dat een jaar daarvoor in een heel ander deel van Europa, en met een andere tekst, eenzelfde methode was gebruikt! Samen wisselden we onze ervaringen uit, onze aarzelingen en onze ontdekkingen.
Mooi om te zien hoe mensen, geraakt door bibliodrama, onafhankelijk van elkaar een soortgelijke methode gebruiken en mensen in beweging zetten. Wat een Europees Netwerk doet!!!

Wanneer we dreigen vast te lopen in oordelen en evroordelen. Wanneer we geen duidelijke weg, geen duidelijke oplossing zien.  Wanneer de voorstelling van God die ons wordt voorgekauwd ons kil en eenzaam maakt. Wanneer we ons blind en machteloos voelen, dan kan het helepn om samen met anderen te oefenen om met "Nieuwe ogen" te kijken. 
Dat deden we in Postel. We maakten kennis met elkaar door een voorwerp met een eigen verhaal, We speelden met verrassende kaarten en keken elke keer met andere ogen. We ontdekten dat een graf niet het einde hoeft te zijn. 
We gingen de confrontatie aan met wel een heel vreemde God om via die omweg ons eigen beeld van de Ene en ons eigen beleven "op- nieuw" te ontdekken.
Het was een zegen om op deze plek samen te zijn...
Twee kleine  flitsen uit een rijke oogst: 
 
God, vertrager…
Die mij trage vragen stelt en laat stellen.
Mij uitnodigt tot geen snelle antwoorden.
Die zo laat merken dat achter elke dichte deur
er weer een andere zich opent.
Die ramen opengooit
zo haast onzichtbaar lucht en leven
binnenstebuiten laat
mij altijd weer ontdooit
niet langer verstarde maar open ogen geeft…

​Ik ben Jezus.
De mensen hebben van mij een beeld gemaakt
waarin ik ben bevroren.
Onherkenbaar geworden.
Alle vuur en enthousiasme eruit gehaald.
Alle rebelsheid, rechtvaardigheidsgevoel
en drang om daar iets aan te doen:
uitgegomd!
Braaf prentje. Versteend beeld.
Ik kom alleen weer tot leven
als mijn zusje Ea mij aanraakt met haar ogen,
als ik in haar ogen diezelfde lichtjes zie
die in de mijne nu zijn gedoofd.
Dan ontdooi ik…

Of hoe een bezoek aan een fietsenwinkel voor elektrische fietsen een levensbeschouwelijke eye opener kan worden. 
Een gepassioneerde verkoper geeft ons uitleg bij modellen en motoren, bij batterijen en laadtijden. Hij laat ons proefrijden en twijfelen tussen high speed of niet. En hoort dan dat we als "pastor" werken. 
" Ik heb een probleem", zegt hij.  "Mag ik het jullie voorleggen?"
" In onze gemeente is de pastorij niet meer bewoond. Het gebouw zal opgenomen worden in het schooldomein. Maar er staat een Mariabeeldje in een nis die uitkijkt over de omgeving. Mag dat beeldje blijven staan als je respect wil opbrengen voor iedereen? "
Wij hoeven geen antwoord te geven. Onze gastheer had zelf research verricht en was te rade gegaan bij een moslim uit zijn buurt. 
Het antwoord van die man was: " Natuurlijk mag dat beeldje blijven. Dat is jullie traditie, jullie achtergrond. Laat die Maria maar tevreden uitkijken over die spelende kinderen. Die staat daar goed. "
Wat zouden we dan nog moeilijk doen...  
Actief pluralisme in high speed ... 

Wat een voorrecht is het om met twee warme en creatieve jonge mensen hun huwelijk te mogen voorbereiden.
Ze wilden graag tonen dat ze heel bewust voor elkaar kiezen
dat ze ook echt aan hun relatie willen werken 
en er desnoods voor willen vechten. 
"Trouwen is bouwen" 
ontdekten we samen
en blijven bouwen...
En zo werken kapla blokjes de rode draad
van een heel persoonlijke viering. 
De aanwezige familie en vrienden overlaadden hen met lieve wensen
goede raad en gouden tips voor een gelukkig huwelijk. 
De kapla blokjes met deze boodschappen zullen een leven lang met hen meegaan. 
Wie weet welke bouwsels en spelletjes er volgen... 
We kijken uit naar foto's van hun bouwwerkjes
maar wensen het jonge paar vooral 
een heel rijk en warm leven samen. 
​

Een middag met kinderen die het allermoeilijkste doormaken: hun papa verliezen…
Of hoe het huis dat ze tekenen kan helpen om hun verhaal te vertellen!
Een tafelgrote flap papier, en voor elk van de vier een dikke stift.
Twee keer twee zussen…
Opdracht: teken een huis. Met wat overleg geraken ze het eens:
er komen twee verdiepingen én een zolder.
De oudste tekent de buitenmuren, de jongste zet het dak erop mét een scheve schoorsteen.
Nu alle kamers nog: keuken, woonkamer, zithoek, badkamer, een slaapkamer voor elk, één of twee wc’s natuurlijk, de werkkamer van mama en papa, hun trouwkleren mogen op zolder, en dan hebben ze nog bergruimte nodig voor de kerstboom en -bollen, en voor speelgoed waar niet meer mee gespeeld wordt… Zo: huis klaar. Véél sneller dan het gebouwd kan worden! Oeps, de tuin nog vergeten!
Ik leg een knalgele zon boven het dak: wat zou dat kunnen betekenen?
Mooi weer natuurlijk, klinkt het in koor, het is zomer én vakantie…
En wat het betekent  als de zon ook binnen in het huis schijnt?
Even spontaan en in meerstemmig koor:
de mensen die er wonen zijn gelukkig, alles gaat goed in dit huis, iedereen blij…
Waaraan merk je dat dan, op de verschillende plekjes van het huis?
Er is veel licht en ’s avonds kaarsjes, veel kleuren en vlaggetjes in de tuin, er bloeien bloemen, het ruikt naar lekker eten, er speelt muziek, de mensen lachen, ze spelen spelletjes samen en knuffelen in de zetel, vriendjes mogen komen spelen, soms  is er feest, …
Ik haal de zon weg, er komt een onweerswolk met bliksem in de plaats.
“Daar ben ik bang voor”, zegt de jongste en kruipt tegen grote zus aan. “Wij maken altijd ruzie, maar als het dondert, mag ik bij zus in bed”, flapt ze er achteraan.  En allebéi vinden ze dat blijkbaar een heel veilig gevoel…
Maar wat als het binnen in huis ook bliksemt en dondert?
Dan is er iets heel ergs gebeurd. Ze kijken ernstig, alle vier. Het gaat slecht, de mensen maken ruzie, en gaan misschien wel scheiden. Of er is iemand dood gegaan. Er is iemand heel ziek geworden, en ze hebben geen geld meer genoeg om te betalen. Iemand is werkloos geworden, of er is oorlog gekomen, …
Kan je dat zien aan het huis, en aan de mensen die er wonen dat er iets ergs gebeurd is?
Zeker wel, knikken de hoofdjes. De rolluiken blijven dicht en het is stil in huis. De bloemen zijn verdord, ze vergeten de plantjes water te geven. Er wordt hard geroepen, mensen wenen, ze weten niet wat gezegd, ze verstoppen zich, ze zitten alleen elk op hun kamer. Ze slaan met dingen en met de deuren, gooien dingen kapot. Ze begrijpen elkaar niet, soms lopen ze weg. Er is geen tijd voor lekker eten koken of pannenkoeken bakken. Iedereen is bang om iets verkeerd te zeggen of te vragen. Alles lijkt grijs en grauw, of zwartwit, en je hebt het koud van binnen…
Tegenover de onweerswolk leg ik de zon terug, en  tussen die twee in: een regenboog.
Soms is het onweer nog niet voorbij, maar de zon schijnt al weer, en dan verschijnt er soms een regenboog. “Daar ken ik een verhaaltje over”, valt de tweede jongste me bij, “aan het einde van de regenboog heeft een kabouter lang geleden een pot vol goud verstopt. O als ik die kon vinden, dan… kocht ik àl het speelgoed van de wereld!” Grote zus van bijna 11 ontkracht haar fantasie. Ze heeft het zélf gezien, op National Geographic: een regenboog heeft geen begin of einde. Vanuit de ruimte bekeken is de regenboog een cirkel zonder einde of begin. Ze noemen alle kleuren op, en zoeken even naar de juiste volgorde, want de puntjes moeten op de i. Toch voor de oudste twee.
En ééntje weet zelfs van die regenboog van God. Die schilderde hij in de wolken toen de lange regen voorbij was, en het duifje weer kon vliegen. Het was wel lang geleden, zegt ze.
Waarom zouden ze hier  alle drie tesamen liggen: het onweer én de zon én de regenboog?
Dat is toch gewoon zo in het leven, zegt zus wiens naam betekent ‘leven’. Dat had ze net voor ons gesprek in het midden gegooid: ik weet wat mijn naam betekent. Leven dus: soms zon, soms storm, bliksem, stortbuien, en soms ook die regenboog.
Zonder het onweer en de zon, verschijnt er nooit een regenboog! Dat weet de àndere zus, wiens naam niets betekent, of dat is toch wat ze dénkt… Ze zou eens moeten weten. (Als ze die pot met goud vond aan het einde van de regenboog, dan zou ze niet langer prinses, maar helemaal de koningin te rijk zijn misschien!)
Zou dat ook in het huis mogelijk zijn dan? Dat zelfs als er iets ergs is gebeurd de zon tóch weer gaat schijnen op de duur? En dat de mensen die er wonen dan tóch weer kleuren kunnen zien? Misschien zelfs beter en mooier en feller dan ooit?
Dat kàn misschien wel, zegt zij wiens papa plots heel veel sneller dan voorzien, voorgoed voorbij was. Ik zie haar twijfelen, haar heen-en-weer tussen heel verdrietig en zelfs boos zijn en de dagen waarop het leven toch weer mooi lijkt. Soms is de regenboog even snel weer weg als ze gekomen is, aarzelt ze. Soms verdwijnt ze langzaam, en even later is ze terug, soms zie je er maar een heel klein stukje ervan, en soms ook helemaal niet…
Wat heeft dit huis en de mensen die er wonen, wat heb jij nodig om de zon weer te zien schijnen, de kleuren van de regenboog te zien, en weer gelukkig te zijn?
Kan dat wel, als er iets ergs gebeurd is, dat je toch weer gelukkig wordt?
Kan dat  altijd? Zouden mensen kunnen leren om de regenboog te zien, ondanks de regen en het onweer? Wat kan jou helpen daarbij?
Onvoorstelbaar, hoe goed ze het weten, de grote en de kleine zussen, wat ze nodig hebben dan.
Wonderlijk hoe ze dat hier zomaar delen met elkaar, en hoe aanstekelijk het werkt…
Als de mama’s hen komen ophalen, willen ze elk een zon én een onweerswolk én een regenboog mee naar huis. Wie weet wordt het een ‘handvaatje’ om thuis iets over ons gesprek te vertellen, en zo thuis het gesprek op gang te brengen…

Het begin van de vakantie, de start van de koopjes en het hete zomerweer verhinderde niet dat een mooie groep mensen kwamen aanwaaien op het Bijbelevent in het en rond het Bijbelhuis in de Abdij van Zevenkerken. 
Er was heel wat om mensen te prikkelen en te kietelen en het "liefde" in te blazen. 
In de conferentieruimte op de zolder, dicht bij de hemel blaasde de bibliodramawind door de openstaande ramen. 
Het blijft altijd een hele uitdaging om in minder dan een uur mensen toch te laten proeven van de kracht van bibliodrama. De groep was klein, maar wat er gebeurde bracht leven en beweging in de wondermooie woorden van Korientiers 13. 
De tekst werd gelezen, woorden en gedachten gesprokkeld en samen zochten we naar allerlei mogelijke rollen. Deze keer ging het niet om menselijke figuren, maar om begrippen en stukken zin... 
Voorwerpen rondom en doeken prikkelden de verbeelding en we bouwden een uniek levend schilderij. In een klein hoekje zat klein hoop die gewoon door er altijd te zijn, soms onzichtbaar te blijven bij de mensen, sprak van oneindige liefde. Het "niets" verscheen als de grote open ruimte waar alles in kon gebeuren. De liefde zelf zette zich centraal, heel rijk en vol, in alles rondom ons,  maar ook bewust dat ze maar kan bestaan door alles rondom haar. De taal van de engel dwarrelde rondom en streelde liefde wakker overal en bij iedereen.  Het geduld zette zich tissen de liefde en de kleine hoop, want wat kan liefde zonder geduld? Als er liefde is, klinkt muziek, in de natuur, in het hart van de mensen, zelfs in de stilte. Het kind moets even zoeken naar zijn plek, want eigelijk barste het van liefde en wilde het iedereen en alles omarmen... 
Rode pluimpjes vol vertrouwen gingen mee naar huis, net als de gedachten en gevoelens die zouden mogen kietelen en vleugels geven.... 
​

Vier jaar geleden leerden we als bij toeval de Europese Bibliodrama familie kennen. 
Sindsdien konden we onze degelijke Vlaamse bibliodrama achtergrond voortdurend verrijken door invloeden, inspiratie en vernieuwende input uit diverse Europese bibliodrama scholen. 
Dit keer mochten we aan de rand van een Fins meer genieten van de deskundige begeleiding van Kimmo Hurri. Hij leerde ons over "empowering photographie". Het verhaal van Jezus die over het meer wandelt werd het decor. Een woord uit de tekst dat ons raakte en de haiku die we erbij schreven werd onze inspiratie. In dialoog met een medecursist mochten we de regisseur worden van onze eigen "krachtfoto". Het was spannend. Het is uiteindelijk ondanks het selfietijdperk  en voortdurend fotograferen, helemaal niet vanzelfsprekend om jezelf als "onderwerp" neer te zetten.  Het vraagt vertrouwen en durf. Maar het resultaat is zo bevrijdend. 
Outi Haijanen liet bibliodrama en het verhaal van Mattheus spreken en klinken door allerlei experimenten met geluid en klank. Ook dit opende heel nieuwe perspectieven en nodigde uit om nieuwe wegen te gaan. 
Voeg hierbij de warme groep, de heerlijke plek, de mooie input van de Finnen over Interfaith en werken met vluchtelingen en je krijgt een vaag vermoeden van de rijkdom. 
​Om het echt te weten moet je erbij zijn. Of één van onze workshops volgen geïnspireerd op wat we leerden.  
​

 In de Oud-Katholieke kerk van Eindhoven vonden voor een tweede keer bibliodramalovers uit Nederland en België elkaar voor een dagje samen spelen en uitwisselen. 
In de ochtend namen Anne en Jes de deelnemers mee in een mengeling van Vlaamse en Europees geïnspireerde werkvormen doorheen het evrhaal van de wijze en dwaze meisjes. Van vonken en vuur, naar olie die opraakt tot een oog in oog gesprek met de bruidegom. Het leverde nieuwe inzichten en verrijkende belevingen. 
In de namiddag verkende de helft van de groep psalm 131 met bibliodans. Ze dansen té en het effect ervan. Ze ondervonden troost en bekommernis. Riëtte begeleidde deze weg. 
De andere groep zwierf aan de hand van Bas en Cockydoor door het verhaal van de vurige hemelvaart van de profeet Elia. Beweging in lijf en ziel was hier het resultaat. 
Een verhelderende uitleg door Riëtte over bibliodans en bibliodrama rondde de middag af. 
We keerden verwarmd en verlicht naar huis terug met de belofte elkaar zeker weer te zien op een volgende editie, dit keer opnieuw in Belgenland.